veilig voor de mens te
veilig voor de mens te kunnen zijn." En hier komt het Zuid-Kennemerland National Park in beeld. De wolken die vanaf de Noordzee aan komen drijven, hebben dezelfde kleur grijs als de zijkant van de Discovery, dus rijden we snel door de duinen terug naar het bezoekerscentrum, waar Esther vervolgt: “Toen we op zoek waren naar een grote grazer om de duindynamiek te herstellen, dachten we gelijk aan de wisent! Iedereen vertelde ons dat we gek waren. Maar in 2007 importeerden we er een paar uit Polen, en nu leven ze hier met succes." Er zijn 13 wisenten in het park: een kudde van koeien en jonge dieren, en drie stieren die meestal apart van de hoofdgroep zijn, behalve tijdens het paarseizoen. Elke wisent die wordt geboren wordt door het project verhuisd naar andere verwilderingsprojecten, omdat een kudde van 11-15 optimaal is voor dit reservaat. “We hanteren ze nooit,” vervolgt Esther. “We voeren ze niet en we laten ze leven, voortplanten en sterven als de wilde dieren die ze zijn, in het oude jachtpark dat nooit voor het publiek geopend was.” De volgende dag begint veelbelovend zonnig en warm. Onze gids is boswachter Ruud Maaskant, een indrukwekkende man van begin 50, met haar en baard in dezelfde kleur als de zandduinen en een rustige, zelfverzekerde uitstraling. "Ik kan geen bizon beloven!", zegt hij uit. "Ze komen en gaan zoals ze willen. Net als de wind en de regen." Hij ziet er volledig op zijn gemak uit, voor in de auto, met de gehavende walkie-talkie klaar in de bekerhouder, terwijl zijn ogen de horizon afscannen als we verder rijden over het verschuivende zand. Enkele minuten later opent hij de deuren. We gaan dit serieus aanpakken en gaan te voet verder. In de opkomende ochtendzon ziet het omsloten reservaat, Het Kraansvlak, er prachtig uit. Viooltjes schitteren van de dauw, een vos blaft in de verte. Voor ons werpt een duindoorn schaduwen over een gele zandkuil. “Het is de bizon die deze kuilen maakt door te zandbaden,” legt Ruud uit. “Het is een cruciaal onderdeel van het ecosysteem. Ze houden de duinen mooi, dynamisch en rijk aan insecten, op een natuurlijke manier.” Maar waar zijn de bizons vandaag? Sommige dieren, krijgen we te horen, hebben een GPS-apparaat dat elke vier uur een signaal afgeeft. Ze kunnen niet continu De bizonkudde van +HW.UDDQVYODNJHGóW in de duinen 36
'LHUHQZHO]óQZHUGQRRLWJHVFKRQGHQ worden gevolgd, maar de boswachters hebben wel een gevoel voor waar ze zouden kunnen zijn. Ruud geeft aan: laag blijven. We kruipen min of meer door de stekelige duinrozen. En dan wijst Ruud. Daar! Bijna de hele kudde bizons staart naar ons, op korte loopafstand, terwijl het silhouet van de staalfabrieken van IJmuiden ongegeneerd tegen de hemel afsteekt. De donkere, omrande ogen van de bizon zijn somber en vermanend. Met een rilling van gemengde emoties – verdriet, vreugde, schuldgevoel, opwinding – besef ik dat ik staar naar een gezicht uit de ijstijd, naar iets van lang geleden, naar een dier dat vereerd werd door de vroege Holocene mens. Ik kijk ook naar iets dat eigenlijk niet zou kunnen bestaan. De laatste overlevende soort van de Europese megafauna. En toch, hier is hij, op maar 5 km van de Aldi vandaan. Ruud gebaart. Kom. We sluipen dichterbij, maar een takje knapt: de oudste stier begint en dan galopperen ze weg, de duinen in, slechts een wolk van zilverachtig stof en afwijzing achterlatend in de lucht. Ik heb het gevoel dat ik uit een droom ben gewekt. Een pijnlijke maar wel mooie droom. 37
